Auteur: Jan Ulens

Ik woon in Linden (Lubbeek) bij Leuven. Mijn e-mailadres is: j.ulens@skynet.be. Ook op de Geneanet-site ben ik aanwezig: https://gw.geneanet.org/julens.

Verhaal 1: Celestina Fets (1879-1954)

In enkele oude historische werken en op het internet vond ik al heel wat gegevens over de families Fets en Wera.
Toch bleef (en blijf ik) met verschillende vragen zitten. Bijvoorbeeld: hoe kwam onze grootmoeder op het Hof ten Male? Waar leefden haar ouders precies?
Vorige dinsdag werkte ik op het archief van de gemeente Lubbeek en daar had ik toch een zekere historisch-familiale emotie.

Voordien wist ik van onze grootmoeder van Kerkom al het volgende:

– MARIA HELENA CELESTINA FETS:
° Lubbeek, 31 maart 1879  –  + Kerkom, 22 januari 1954.

Ik zie me nog op die koude 22ste januari 1954 veel te vroeg opstaan, wellicht omdat ik geluiden had gehoord. Toen ik in de woonkamer kwam, zag ik dat papa, zacht wenend, het vuur in de Leuvense stoof aanstak …

– De ouders van Celestine (onze overgrootouders) waren:

LAMBERTUS HENRICUS FETS (wellicht Henricus genoemd):  ° Kumtich (Breisem), 11 mei 1838  –  + Lubbeek, 19 mei 1891
MARIA ROSALIA STROOBANTS
Zij huwden te Kerkom op 19 november 1873.

Celestine verloor dus op 12-jarige leeftijd haar vader, die toen 53 jaar oud was. Die had tijdens zijn huwelijksleven het overlijden van drie dochters aangegeven. Hij ondertekende telkens met een vaste, prachtige handtekening.
Maar nu vond ik op het Lubbeekse archief dat haar moeder, Rosalia Stroobants
(° Kerkom, 12 november 1842), amper twee weken na haar man ook overleed, op 31 mei 1891, 48 jaar oud.
De beide overlijdens werden aangegeven door Judocus Fets, 48 jaar, jongere broer van de vader van Celestine, landbouwer te Kerkom, en door een kennis, Linus Van Hellemont, bierbrouwer te Lubbeek.
De ouders van Celestine waren landbouwers en “hun woonhuis stond op Perckzielemis onder Lubbeek”. Waar die plaats zich bevond weet ik nog niet.

Onze grootmoeder bleef met haar twee jaar oudere broer Ludovicus Eduardus achter.
Wat gebeurde er toen met haar? Ging ze inwonen bij haar oom op het Hof van Male te Kerkom. Judocus Fets was wellicht niet getrouwd.
Deze Fets bleef lange tijd volledig duister voor mij, nu begint het wat te klaren.

Ik kende onze grootmoeder natuurlijk alleen als oudere persoon. Zij kwam bij mij over als een lieve, weemoedige vrouw. Zij voelde zich fysiek toen zeker zwak en ik zie haar in mijn herinnering alleen in een zetel zitten, achter de stoof in de keuken of bij zonnig weer buiten, in een rieten zetel. Toen ik de eerste maal een helikopter zag, ben ik enthousiast naar de rieten zetel gelopen … Veel concrete gegevens herinner ik mij niet, wend je hiervoor tot Bert!

Wie weet meer over Celestine? Reageer (enkel met je voornaam)

 

Tot slot, voor de fijnproevers

België is klein! Op het archief ontmoette ik een man uit Hasselt maar afkomstig van Wezemaal. Hij groeide op in de buurt van onze groottantes Wera, die hij vaak plaagde met belleketrek enz. Hij vertelde dat de verkoop van het grote huis en de aanleg van het plein voor hun familie een voltreffer was. Zij konden hun kleine stukken grond, die aan het plein lagen, nu allemaal verkopen aan 4 miljoen oude Belgische franken. Bovendien zei hij dat onze “rijke” tantes ervoor gezorgd hadden dat hun familie vrijwel niets erfde … Zo werd er wellicht in het dorp verteld.

 

 

Woordenlijst

Als je de volgende woordenlijst bekijkt, zal je snel de naam van de weblog begrijpen …

En wie geraakte er nog in de ‘boskens’?

Een woordenlijst die om aanvullingen vraagt …

Op 11-05-2013 herwerkte ik deze korte woordenlijst op basis van P. Kempeneers, Kerkom. Plaatsnamen en hun geschiedenis, Tienen, 2012.

 

TOPONYMIE – WOORDENLIJST


Kerkom omvat kadastraal drie delen:

Sectie A: Boskant

Sectie B: Bijvoorde

Sectie C: Malendries

 

Boskant

Gehucht in het noorden van Kerkom, genoemd naar de (vroegere) aanwezigheid van uitgestrekte bossen zoals het Velphovenbos.

 

Bijvoorde(n)

‘Voorde’ staat voor een doorwaadbare plaats. Paul Kempeneers constateert dat de naam van het gehucht in historische documenten bijna uitsluitend in het meervoud voorkomt. Bijvoorden zou dan ook betekenen ‘bij de (twee) voorden’, een gebied tussen twee doorwaadbare plaatsen op de Velp. De voornaamste voorde lag aan de huidige Kumtichsestraat, bij de molen. De andere lag meer stroomafwaarts.

 

Bosjes

Naam (de Boschkens) die aan het begin van de 17de eeuw gegeven werd aan stuk grond op de rechteroever van de Malendriesbeek achter het Hof ten Male omdat het bedekt was met struikgewas ten gevolge van een gebrek aan bewerking. De religieus-politiek-militaire onrust maakte het destijds voor het hof en zijn toenmalige eigenaar, het Leuvense Pauscollege, moeilijk.

 

Kortbeek

Naam die vroeger gegeven werd aan de Malendriesbeek. Deze beek ontspringt aan de Kalenberg (perceel C 35) aan de grens tussen Kerkom en Lubbeek, vloeit zuidoostwaarts en mondt in de Velp uit (tussen B 36 en B 37). Sommigen stellen dat Kortbeek van ‘korren’ (murmelen) komt, maar volgens Kempeneers staat Kortbeek in tegenstelling tot de Langebeek die naar Lubbeek vloeit.
Het Hof ten Male werd in de 16de-17de eeuw ook het Hof te Cor(t)beke genoemd.

 

Male

Een groot gebied in de omgeving van het Hof ten Male, aan de bovenloop van de Malendriesbeek. ‘Mael’ kan betekenen ‘vergaderplaats’ of ‘grensteken’ (synoniem voor mark), maar Kempeneers opteert hier voor ‘zak’, d.w.z. een laagte in het landschap.

 

Paus Collegie Huis

Andere benaming voor het Hof ten Male (of Hof te Cortbeke).

 

In deze weblog bekijkt Jan Ulens, alias Jan van Fetses, (°1944) de geschiedenis van het Hof te Cortbeke of het Hof ten Male in Kerkom, en die van de families Fets en Wera aldaar. De verhalen ervan, die stukjes van het lopende onderzoek beschrijven, waren oorspronkelijk vooral bedoeld voor familieleden. Als geïnteresseerden correcties of aanvullingen hebben, zijn die natuurlijk meer dan welkom.