Hieronder een uittreksel uit de Kerkomse Atlas der buurtwegen van 1845 met aanduiding van de ligging van het Hof ten Male (langs de ‘Chemin n° 2’), het Kasteel met hoeve (langs de ‘Sentier n° 16’ tegenover de kerk) en Velphoven (langs de ‘Sentier n° 16’ en de ‘Sentier
nr. 12’). De ‘Sentier n° 16’ werd vroeger ook ‘Lubbeekse Voetbaan’ genoemd, vandaag is het de Kerkstraat met in het verlengde ervan de Heilige Geesthofstraat.
Vanuit het vorige bericht weten we dat Egidius Josephus Stroobants een vijftig jaar pachter was van de Kerkomse Heilige Geesthoeve of Velphoven. In het archief van het Leuvense OCMW vonden we verschillende stukken die betrekking hebben op dat pachthof. Hieronder volgt de beschrijving van enkele ervan. Met dank aan archivaris Dirk Vande Gaer voor de geboden hulp.
Brief van 5 juni 1829 van Egidius Josephus Stroobants
Stroobants vraagt aan de eigenaar om het pachthof te inspecteren ten einde reparaties te verrichten. De gebouwen waren in zeer slechte staat toen hij op het hof kwam, zo stelt de schrijver, en slechts een klein deel ervan werd hersteld.
Uit documenten van 1830 en 1831 blijkt dat er werken werden uitgevoerd.
Brief van 18 juni 1845 van E.J. Stroobants (gericht aan het Bestuur der Godshuizen van de stad Leuven)
Stroobants vraagt om herstellingen uit te voeren aan de hoeve ten koste van het Bureel van Weldadigheid. De exploitatiekosten drukken zwaar op hem; het laatste anderhalf jaar stierven elf paarden aan een besmettelijke ziekte en de voorbije winter stierven 63 schapen.
Onderaan de brief (niet eigenhandig door Stroobants geschreven) staan ook de handtekeningen van de Tiense veearts C.J. Foelen, schepen J.B. Kemels en burgemeester Joseph Wera.
Document van 30 november 1845
De pacht (‘location publique de 1844’) van ‘fermier’ E.J. Stroobants bedraagt 950 frank.
Brief van 1 mei 1867 van E.J. Stroobants
‘Kerkom den 1ste Mei 1867
De ondergeteekende E.J. Stroobants, pachter te Kerkom neemt de eerbiedige vrijheid U de toelating te vragen om eenen dorschmolen, door paarden bewogen, te mogen stellen in de hoeve door hem bewoond.
Uw zeer nederige dienaar
E.J. Stroobants’
Brief van 29 november 1867 van de gemeente Kerkom
Het gemeentebestuur van Kerkom, in een brief ondertekend door secretaris E.J. Roelants en burgemeester G.L. Wera, brengt het Armbestuur van Leuven ervan op de hoogte dat pachter Stroobants door de oprichting van een kareelbakkerij grote schade toebracht aan een hectare dennenbos toebehorend aan de ‘armen van Loven’.
Document van 17 maart 1870
Stroobants aanvaardt een pacht van 2600 frank voor het jaar 1871.
Brief van 25 juli 1876 van E.J. Stroobants (gericht aan het Bestuur van de Burgerlijke Godshuizen van Leuven)
Stroobants vraagt om zijn huur (aangegaan door akten van 5 juni en 28 december 1871 bij notaris Verstraeten te Leuven) te mogen beëindigen na de oogst van het lopende jaar of op gelijk welk tijdstip van het volgende jaar. Als redenen geeft hij: overlijden van zijn vrouw, de hoge ouderdom, ziekte, gebrek aan dienstboden. Ook deze brief werd blijkbaar niet eigenhandig door hem geschreven.
Brief van 27 juli 1876 van zoon Victor Stroobants, met antwoord
Zoon Victor Stroobants vraagt om de pacht te mogen voortzetten. Hij schrijft dat hij al verscheidene jaren het hof leidt tot voldoening van de hele familie.
Het antwoord luidt dat eerst de beëindiging van de pacht van zijn vader moet geregeld zijn.
Een vertegenwoordiger van het Bureau van Weldadigheid bezoekt daarop de hoeve maar schrijft dat hij er weinig geleerd heeft. Vader-pachter Stroobants deed zijn beklag over allerlei zaken: de ouderdom, het overlijden van zijn vrouw, zijn personeel, zijn zoon.
[Gegevens burgerlijke stand:
Victor Stroobants, °Kerkom 8 februari 1839, †Kerkom 9 maart 1893,
x Cordelia (Cordula) Vangramberen, °Goetsenhoven 30 januari 1844, †Kerkom 20 oktober 1908; vier kinderen]
Brief van 10 januari 1877 van E.J. Stroobants, met antwoord
Stroobants verzoekt om de huur aan zijn zoon Victor te mogen overlaten. Hij is van plan om meubels en beesten te verkopen, indien het bestuur het goedvindt.
In een brief van 30 januari 1877 krijgt hij de toelating om de huur over te laten, ook om meubels en vee te verkopen.
Akte Bureel van Weldadigheid van 14 juni 1877
Er komt een einde aan de pacht van vader E.J. Stroobants.
De huur van pachthof, landen en weiden (28 ha. 9 are 90 centiaar), die inging op 30 november 1872 voor een termijn van 9 jaar tegen 2600 frank volgens contract van 13 juni 1871 bij notaris Vanoverstraeten in Leuven, wordt beëindigd na de oogst van de eerste vruchten van 1877, ten laatste op 30 september.
Ook eindigt huur van het ‘uitgerooide’ bos genaamd Elzendries (13 ha), die inging op 30 november 1870 voor 12 jaar tegen 1040 frank.
Stroobants mag in de hoeve blijven wonen tot 30 november 1877.
Akte Bureel van Weldadigheid van 21 juni 1877
De pacht gaat over naar zoon Victor voor 8 jaar te beginnen vanaf 30 november 1877; pacht van 2880 frank, voor het goed van 28 ha 9 are 90 centiaar.
[De relatie tussen de ouder wordende vader en zijn zoon Victor was blijkbaar verre van goed. Vader Stroobants sterft een twee jaar later, op 19 december 1892, in Roosbeek waar hij wellicht inwoonde bij een dochter in het gehucht Neerbutsel.]
Brief van de familie Stroobants van oktober 1909 en latere documenten
Weduwe Victor Stroobants, huurster van het pachthof, overleed op 2 oktober 1908 [volgens de burgerlijke stand op 20 oktober; zij was dus pachteres sinds het overlijden van haar man Victor in maart 1893]. Zij had vier kinderen, van wie Louis en Rosalia de uitbating willen voortzetten.
Uit latere documenten valt af te leiden dat Louis en Rosalia die toestemming kregen. Rosalia haakte na een tijd af en alleen de naam van Louis (later Lodewijk genoemd) kwam dan nog in de documenten voor.
Document van 30 november 1933: voor Lodewijk (Louis) Stroobants gaat een nieuwe huur van negen jaar in.
Na de dood van Louis – datum mij niet bekend – zette zijn weduwe, Maria Pardon, de pacht verder.
[Gegevens burgerlijke stand:
Ludovicus (Louis) Stroobants, °Kerkom 1 oktober 1880,
x Anna Maria Pardon; minstens twee kinderen: Eduardus Ludovicus °1912 en Joanna Baptista Theophilius °1914.
Zus Joanna Maria Rosalia Stroobants, krijgt op 11 oktober 1911 een kind en trouwt op 21 juni 1913 met Petrus Philips.]
Eduard Stroobants (°1912) volgde zijn ouders als pachter op, (wellicht) vanaf het midden van de jaren zestig (akte huuroverdracht van 01-12-1965).
Het OCMW van Leuven verkocht de hoeve op 1 december 1989 aan Luc Pardon, verwant aan de Stroobantsen, en zijn echtgenote; zij hadden Velphoven blijkbaar gepacht vanaf 1 december 1987. Ook vandaag zijn ze nog de exploitanten.
Cortbeke: een familiegeschiedenis 