In vorige verhalen focuste ik al op mijn Kerkomse betovergrootvaders
Josephus Joannes Wera (1781-1857, pachter kasteelhoeve en burgemeester),
Lucas Fets (1785-1864, landbouwer Hof ten Male) en
Joannes Baptista Kemels (1811-1892, molenaar aan de Velp).
Een andere betovergrootvader, ook aan moederszijde, is Egidius Josephus Stroobants, van wie we het gezin al voorstelden in het bericht van 07-03-2007. Decennialang pachtte hij in Kerkom de eeuwenoude Heilige Geesthoeve, ook Velphove(n) genoemd.
Het Heilige Geesthof op de Poppkaart, 1860-1870
Egidius Josephus Stroobants – zijn roepnaam was wellicht Egidius – werd op 12 juli 1797 in Bierbeek geboren. Hij was een zoon van Henricus Antonius Stroobants (1766-1836) en Anna Maria Stroobants (1767-1839). Zijn ouders en voorouders waren in Bierbeek en Lovenjoel landbouwers/pachters; zijn grootoom Judocus Guillelmus Stroobants (1729-?1799) en diens zoon Engelbertus vonden we terug op het Bergenhof (huidige Oude Geldenaaksebaan) en zijn oom Petrus Henricus (°1772) pachtte wellicht de Hl. Geesthoeve in Korbeek-Lo (huidige Oaselaan). Zie voor meer gegevens over de familie Stroobants: http://gw.geneanet.org/julens?lang=nl&m=NG&fn=&sn=stroobants&v=
Op 30 januari 1827 huwde Egidius in Roosbeek Anna Elisabetha Van Gramberen. Zij werd in Roosbeek geboren op 16 oktober 1805 als dochter van Andreas Van Gramberen (1774-1839), afkomstig van Kerkom, en Maria Theresia Desie (1773-1842).
Het echtpaar Stroobants-Vangramberen kreeg in Kerkom tussen 1827 en 1846 tien kinderen. Dochter Rosalia trouwde met Henricus Fets (mijn overgrootouders).
In het archief van OCMW van Leuven bevinden zich twee bundels betreffende de Kerkomse Heilige Geesthoeve of Velphoven. In een brief van 5 juni 1829 verzoekt Egidius Josephus Stroobants, die al in 1827 in Kerkom woonde, om het pachthof te komen inspecteren teneinde reparaties te verrichten. De gebouwen, zo schrijft hij, waren in zeer slechte staat toen hij op het hof kwam en slechts een klein deel ervan werd hersteld. We mogen dus stellen dat Stroobants een halve eeuw de pachter van deze hoeve was, want zijn huur eindigde pas in 1877, toen zijn zoon Victor hem opvolgde.
Het Hof van Velphoven ontstond in de middeleeuwen (eerste vermelding 1352?) op een groot gebied gelegen tussen de Dries en de Boskant (met het pachthof op A 271, aan de huidige Heilige Geesthofstraat) dat eigendom was van de heren van Opvelp of Velp. Bij testament van 9 juni 1499 liet Nicolaas de Keersmaker van Leuven het hof na aan de Vier Kleine Heilige Geesten van Leuven, een overkoepelende (armen)tafel van de parochies Sint-Michiel, Sint-Jacob, Sint-Kwinten en Sint-Geertrui (dus zonder Sint-Pieter). In de periode 1860-1870 – zo vermeldt de kadastrale legger bij de Poppkaart – omvatte het Velphovendomein, dat toen in handen was van het Leuvense Bureel van Weldadigheid, een 66 ha: 33,72 ha bos, 31,17 ha akkerland, 58 a weide, 37 a tuin en enkele kleinere bezittingen.*
Vier generaties Stroobants waren, dus vanaf de jaren 1820, pachters van de Heilige Geesthoeve (zie ook volgend bericht). Op 1 december 1989 verkocht het OCMW van Leuven de hoeve aan de huidige exploitanten, Luc Pardon en zijn echtgenote.
Toevoeging van 22-11-2013: Of moeten we spreken van vijf generaties Stroobants die de hoeve hebben gepacht? Een zekere ‘Henry Antoine Stroobants’, wellicht de vader van onze Egidius Josephus, zou op 17 november 1819 een huurcontract voor de Kerkomse hoeve hebben aangegaan. Later ontkende hij dat contract te hebben gesloten, een langdurig conflict met de eigenaar volgde. Hierover later meer in een derde stuk over Stroobants en Velphoven.
De Heilige Geesthoeve of Velphoven (foto 2010)
In vroegere tijden leefden op zo’n grote hoeve heel wat mensen. Zo werd ook onze negentiende-eeuwse pachter Stroobants geholpen door vrouw, kinderen (van wie sommigen lang ongehuwd bleven) en dienstpersoneel. In het Kerkomse bevolkingsregister van 1846 (folio 129) vinden we voor de Hl. Geesthoeve (met als adres Boschkant 129) het volgende bewonerslijstje:
– 670 Stroobants Egidius Josephus, landbouwer, 49 jaar
– 671 Vangramberen Anna Elisabetha, landbouwster, 40 jaar
– 672 zoon Henricus, landbouwer, 18 jaar
– 673 dochter Joanna, landbouwster, 17 jaar
– 674 dochter Melania, landbouwster, 14 jaar (= Anna Maria Minonia)
– 675 zoon Guillelmus, 10 jaar
– 676 zoon Victor, 7 jaar
– 677 dochter Maria Rosalia (overgrootouder, huwde Henricus Fets)
– 678 zoon Joannes Franciscus, †8 maart 1854
– 679 Willio David, schoolonderwijzer, °Bierbeek, 25 jaar**
– 680 Timmermans Ludovicus, ‘knecht voor de landbouwerij’, °Kerkom, 25 j., tot april 1852
– 681 Timmermans Henricus, ‘knecht voor de landbouwerij’, °Kerkom, 17 jaar
– 682 Devos Josephus, ‘knecht voor de landbouwerij’, °Kerkom, 19 jaar
– 683 Duchène Baptiste, ‘knecht om de schapen te hoeden’, 24 jaar, gehuwd
– 684 Festraets Catharina, ‘dienstmeid voor de landbouwerij’, °Neervelp, 35 jaar, weduwe
Later aan de lijst toegevoegd :
– 684b Hendrickx Peeter Francis, ‘schaper’, °Webbekom, weduwnaar, vanaf februari 1848
– 685 Buysmans Jan Henri, ‘dienstknecht’, °Roosbeek 1824, ongehuwd, vanaf juni 1848
– 686 Willio Maria Monica, °Kerkom 28 februari 1851
– 687 Willio Petrus Franciscus, °Kerkom 13 september 1852
– 699 Debrie Franciscus, ‘dienstknecht’, °Meensel-Kiezegem, enkele maanden in 1854
Moeder Vangramberen overleed te Kerkom op 24 juni 1875. Vader Stroobants overleed op 19 december 1879 te Roosbeek, waar hij na het einde van zijn pacht in 1877 wellicht inwoonde bij zijn dochter Anna Maria Minonia (Roosbeek-Neerbutsel).
In een volgend bericht krijg je een kaart met de ligging van Velphoven en wat meer wetenswaardigheden over Stroobants en Velphoven geplukt uit het Leuvense OCMW-archief.
___________________________________________
* L. Vanhove, ‘De eigendomsstruktuur in Kerkom in de tweede helft van de 19e eeuw’, in Oost-Brabant, 1981, jg. 18, nr. 4, p. 218-226.
Over de geschiedenis van Velphoven vind je meer gegevens in:
E. Martens, ‘Monographie de la paroisse de Kerkom (Brabant), Deuxième partie: Histoire civile et sociale’, in Hagelandse Gedenkschriften, 1913, jg.7, p. 54-56;
P. Kempeneers, Kerkom. Plaatsnamen en hun geschiedenis, Tienen, 2012, p. 84-85.
** David Willio (°Bierbeek 23 januari 1821) trouwde op 15 september 1847 in Lubbeek met Maria Theresia Grammet, dochter uit het tweede huwelijk van mijn voorouder Elisabeth Oliviers (1781-1874) met Judocus Grammet. Twee kinderen van David staan hier in het bevolkingsregister vermeld onder de nummers 686 en 687, zijn vrouw evenwel niet.
In 1865 liet meester Willio het huis bouwen dat staat op de hoek van de huidige Malendriesstraat en Kerkstraat en waarin later de zusters van de meisjesschool woonden. (Bron: D.C. Michiels, Beeldige Bautersemse vergelijkenissen, 2013, p. 171.)
Bij zijn huwelijk in 1882 in Diest was Petrus Franciscus Willio, de zoon van David, er apotheker. Zijn vader woonde toen als weduwnaar in Tienen, zijn moeder was al op 15 september 1857 in Kerkom overleden.
Cortbeke: een familiegeschiedenis 