De Kerkomse molengebouwen aan de Velp onderaan op deze kaart uit de ‘Atlas der buurtwegen’ van 1845. Naar het oosten toe loopt de huidige Bijvoordestraat.
Aan de Velp in het Kerkomse gehucht Bijvoorde(n) langs de Grote Molenweg (nu Kumtichsestraat nr. 110) staat er al van in de middeleeuwen een molen (zie een volgend bericht). Daar huwde Jan Baptist Kemels, de zoon van de molenaar van Pellenberg, de jonge weduwe van molenaar Henricus Geens. Het was het begin van een groot gezin, en van een economisch succesverhaal.
Ouders (mijn betovergrootouders langs moederskant)
Joannes Baptista Kemels
° Linden, 29 januari 1811, zoon van Philippus Lambertus en Elisabeth Oliviers, respectievelijk geboren in Pellenberg en Linden
† Kerkom, 3 januari 1892 (zie bidprentje hieronder)
Maria Josephina Vanparys (ook Vanparijs/Van Parijs)
° Binkom, 18 februari 1807, natuurlijke dochter van Anna Joanna Vanparys/Vanparijs (°Binkom 29 februari 1780 – †Kerkom 2 juli 1832); Maria Josephina huwde op 9 april 1828 in Binkom met molenaar Henricus Geens (°Kumtich 17 maart 1801 – †Kerkom 29 januari 1830, zoon van Cornelis en Barbara Van Weddingen) en had van hem één kind, dat amper 1 jaar werd: Cornelius (°Kerkom 13 februari 1829 – †Kerkom 10 maart 1830).
† Kerkom, 26 januari 1880
Jan Baptist en Maria Josephina huwden in Kerkom op 30 oktober 1833.
Volgens de doopakte van zijn oudste dochter was Jan Baptist afkomstig uit Lubbeek. Daar woonde zijn moeder Elisabeth Oliviers met haar derde man, Petrus Van Hacht.
Onder de huwelijksakte plaatsten onder meer moeder Elisabeth Oliviers en het bruidspaar Maria Josephina Van Parys en Jan Baptist Kemels hun handtekening.
Als molenaar, de belangrijkste ‘industrieel’ van het dorp, werd vader Jan Baptist bijgestaan door vrouw, kinderen en inwonende knechten en meiden. Zij exploiteerden ook een boerderij. De werkzaamheden waren lonend: Kemels kocht in 1857 de molen* die hij verbouwde en was in de periode 1860-1870 met 11 ha de belangrijkste privégrondeigenaar van Kerkom die zelf in het dorp woonde**.
Het valt dus niet te verbazen dat de molenaar ook in het gemeentebestuur actief was, als schepen vanaf de verkiezingen van oktober 1842 tot december 1866***; hij ‘diende’ dus ook een tijd onder het burgemeesterschap van zijn schoonzoon Louis Wera.
Zoon Felix volgde zijn vader op als molenaar. In het bevolkingsregister van 1880/1881 staat hij met dit beroep al vermeld, zijn vader wordt dan als landbouwer genoemd. De jongere zoon Jozef werd molenaar in Vissenaken.
Voor meer info over de acht kinderen Kemels, met lief en leed, zie hieronder.
Kinderen
1 Joannes Franciscus Kemels
° Kerkom, 9 januari 1835; doopsel 10 januari, peter Arnoldus Geens, meter Elisabeth Oliviers
Verbleef van mei 1866 tot augustus of oktober 1868 in Bunsbeek waar hij woonde en werkte in de molen van de Pamelenstraat uitgebaat door Agatha Van Parijs, weduwe van Felix Fil(l)et; daarna woonde hij terug bij zijn ouders (bevolkingsregisters Kerkom en Bunsbeek 1857 en 1867).
† Vertrijk, 5 maart 1877 (42 jaar, ongehuwd, landbouwer, wonende in Kerkom; Frans pleegde zelfmoord, zo vertelt het parochieregister van Kerkom)
Was de peter van Arthur Wera (mijn grootvader).
2 Maria Justina Kemels (mijn overgrootmoeder)
° Kerkom, 15 maart 1837; doopsel dezelfde dag, peter Petrus Van Hacht, meter Maria Elisabeth Vangramberen
Verbleef van juni 1860 tot maart 1863 in Leuven, was er ‘winkeldochter’; daarna woonde ze terug bij haar ouders (bevolkingsregisters Kerkom 1857 en 1867).
† Kerkom, 27 november 1920
x Kerkom, 25 juni 1863, met Ludovicus Guilielmus Wera (°Kerkom 29 mei 1832 – †Kerkom 1 april 1909; pachter op de kasteelhoeve en burgemeester); zie bericht van 09-04-2010.
3 Emerentiana Kemels
° Kerkom, 27 februari 1839; doopsel dezelfde dag, peter Petrus Vangramberen, meter Maria Elisabetha Kemels
† Lubbeek, 9 oktober 1913
x Kerkom, 24 september 1872 met landbouwer Josephus Romanus Decupere (°Binkom 6 augustus 1833 – †Lubbeek 3 april 1910), zoon van Petrus Franciscus Decupere en Anna Elisabeth Geens; zes kinderen geboren in Lubbeek tussen 1873 en 1884
In de bevolkingsregisters staan Decupere en zijn vrouw opgetekend als landbouwers in Heurbeek, een wijk van Lubbeek.
4 Joannes Felix Kemels (zie ook volgend bericht)
° Kerkom, 21 mei 1841; doopsel 22 mei, peter Joannes Baptista Vanparys, meter Maria Tresia (sic) Grammet
† Kerkom, 18 februari 1918
x Kerkom, 27 februari 1897 met Philomena Van Kelecom (°Kumtich 15 november 1860 – †Kerkom 22 oktober 1948), dochter van Petrus Patricius Van Kelecom en Maria Helena Fets (zie bericht van 03-01-2007); geen kinderen
Felix volgde zijn vader als molenaar in de Velpemolen op. Bevolkingsregister 1901: Echtpaar Kemels-Van Kelecom woonde in Bijvoorde 28; hij was ‘molenaar meelverkoper’, zij ‘landbouwster’; broer Victor Kemels (‘landbouwer en uitbater eener zandkuil’) woonde bij hen in.
Victor werd in juni 1910 als ‘maalder’ opgevolgd door zijn schoonbroer Frans Van Kelecom (°Kumtich 12 juni 1870).
Bevolkingsregister 1910/1911: Victor (‘rentenier’) en Philomena woonden toen in Malendries, Dries 21 (in de huidige Kerkstraat nr. 7).
5 Maria Leonia Kemels (zie foto hieronder)
° Kerkom, 4 november 1843; doopsel 5 november, peter Bartholomeus Grammet, meter Maria Virginia Vangramberen
† Lubbeek, 13 mei 1924
x Kerkom, 14 januari 1869 met Augustinus Tambeur (brouwer in Lubbeek, °St.-Joris-Winge 2 april 1834 – †Lubbeek 10 maart 1875), zoon van Petrus Franciscus Tambeur en Maria Josepha Schrevens; vier kinderen (dochters) geboren in Lubbeek tussen 1870 en 1874, van wie er twee trouwden met Wera’s uit Binkom.
xx Lubbeek, 12 september 1878 met Linus Van Hellemont/Van Helmont (°Lubbeek 10 februari 1841 – †Lubbeek 24 augustus 1904), zoon van Joannes Franciscus en Anna Maria Edens; ook Linus werd brouwer; drie kinderen geboren in Lubbeek tussen 1879 en 1882: Leonia kreeg dus zeven kinderen.
Zowel met haar eerste als met haar tweede echtgenoot woonde Leonia op de Plaats in Lubbeek.
6 Mathilda Kemels
° Kerkom, 19 mei 1846; parochieregister: 18 mei geboorte en doopsel, peter Petrus Franciscus Wera, meter Petronella Van Hacht
† Lier, 19 september 1886
Mathilde werd, met de naam Josephina, kloosterzuster in Lier bij de gasthuiszusters-augustinessen: intrede 16-09-1867 – professie 11-08-1869. In januari-februari werd ze in Kerkom uitgeschreven en in Lier ingeschreven, waar ze eerst woonde in het oude St.-Elisabethziekenhuis (Berlaarstraat 28), daarna in het nieuwe St.-Elisabethziekenhuis (Mechelsestraat 58).****
7 Victor Kemels
° Kerkom, 24 september 1848; doopsel 25 september, peter Joannes Franciscus Van Hacht uit Lubbeek, meter Maria Catharina Wera uit Butsel
† Kerkom, 10 juni 1911, ongehuwd
Volgens het bevolkingsregister van 1901 woonde hij bij zijn broer Felix, de molenaar. Hij staat opgetekend als ‘landbouwer en uitbater van eener zandkuil’.
Volgens het bevolkingsregister van 1910/1911 woonde hij in dat jaar, ongehuwd, samen met zijn zus weduwe Justina Kemels, die als ‘hoofd’ staat ingeschreven. Hij was toen rentenier.
8 Joannes Josephus Kemels (zie ook volgend bericht)
° Kerkom, 10 juli 1852; doopsel 11 juli, peter Joannes Josephus Van Hacht uit Lubbeek, meter Justina Kemels uit Kerkom
† Vissenaken, 27 februari 1925
x Kerkom, 22 mei 1886 met Maria Petronella Amelia Lambrechts (°Kerkom 1 mei 1863 – †Vissenaken 5 november 1918), dochter van Petrus Lambrechts en Maria Catharina Wouters; vier kinderen geboren in Kerkom/Vissenaken tussen 1886 en 1893
Jozef was molenaar in Vissenaken. Op 19 oktober 1886 kocht het echtpaar Kemels-Lambrechts er de Dalemse Molen van Clement Polus-Pardon (bron: http://www.molenechos.be). Zijn nakomelingen zijn in die Velpemolen tot vandaag actief.
————————————————————————————
Maria Leonia Kemels, 1843-1924
(fotocollectie Luc Van Hellemont, Lubbeek)
Bidprentje Joanna Baptista Kemels, 1811-1892
(fotocollectie Luc Vanhellemont, Lubbeek)
—————————————————————————————
* Het echtpaar Kemels-Vanparys kocht het molengebouw met bijhorende gronden van erfgenamen van molenaar Arnold Geens van Neerlinter (later werd dat Drieslinter). De Geensen vonden we in verschillende Hagelandse gemeenten als molenaars terug, tot in Hoegaarden. Van de Binkomse molenaar Geens stam ik af langs vaderszijde.
∗∗ L. Vanhove, De eigendomsstruktuur in Kerkom in de tweede helft van de 19e eeuw, in: Oost-Brabant, 1981, jg. 18, nr. 4, p. 218-226.
∗∗∗ V. Brams, Burgerlijk beleid in Kerkom. Vanaf de Belgische onafhankelijkheid, in: Velpeleven, jg. 2007, nr. 4, p.148.
∗∗∗∗ Info ook van de stad Lier en uit K. Suenens en A. De Staercke, Eén van hart en één van ziel. Geschiedenis van de gasthuiszusters-augustinessen van Lier 1130-2005, Lier-Leuven, 2005, p. 498.
Cortbeke: een familiegeschiedenis 