Vroeger woonden ze op een grote boerderij soms met velen samen. Dat stelde ik al vast voor het Kerkomse Heilige Geesthof (Velphoven) toen dat werd bewoond door mijn betovergrootvader Egidius Stroobants.
Bekijken we nu de bewoning van de boerderij van het kasteel (het vroegere zogenaamde Hof van Kerkom*) in de tijd van Louis Wera (zie vorige berichten).
We nemen daarvoor het bevolkingsregister van 1867 (dat tot 1880 loopt) op bladzijde 1 en (vervolg) 158, met het adres: Dorp, Plaats 1.
Het is boeiend het lijstje eens te bekijken.
Het kasteel van Kerkom met rechts de gebouwen van de vroegere boerderij, gelegen langs de Kerkstraat.
1 Wera Guillielmus Ludovicus, landbouwer
2 Kemels Justina, vrouw van nr. 1
3 Wera M. Cordelia, dochter van nr. 1
4 Wera J. B. Raymondus, zoon van nr. 1, overleden op 24-02-1869 (3 jaar oud)
5 Wera Eduardus, broer van nummer 1, landbouwerswerkman (bleef tot aan zijn overlijden in 1899 op de boerderij wonen)
6 Claes P. Vitalis, neef van nr. 1 (zoon van Antonia Wera), landbouwerswerkman, ° Kerkom (boerderij kasteel) 17-04-1846, verhuisde voor 1880 naar Binkom
7 Claes Franciscus, neef van nr. 1 (zoon van Antonia Wera), landbouwerswerkman, ° Kerkom (boerderij kasteel) 28-09-1848 (verbleef ook in 1880 nog op de boerderij)
8 Lamens Guillielmus, koster, ° Hoegaarden 27-10-1835, verliet in oktober 1873 de boerderij en huwde toen met Leonia Stroobants
9 Loosen Bernardus, onderwijzer, ° Halen (Limburg) 31-01-1843
10 Festraets Marcus, landbouwerswerkman, ° Roosbeek 05-04-1845, huwde in april 1870, dan geschrapt als bewoner
11 Kestens Augustus, landbouwerswerkman, ° Kerkom 01-11-1850, verhuisde in oktober 1872 naar Lubbeek
12 Beryken Theresia, landwerkster, ° Binkom 1840, huwde in 1870, dan geschrapt als bewoonster
13 Veson Theresia, landwerkster, ° Kerkom 1845, geschrapt in september 1868
14 Depoorter Eligius, onderwijzer, ° Miskom 20-01-1844, ingeschreven in juni 1867, verhuisde in juli 1868 naar Vissenaken
15 Verreth Joannes Baptista, onderwijzer, ° Bonheiden 06-01-1848, ingeschreven in oktober 1868, verhuisde in juli 1871 naar Bonheiden
16 Wera J.B. Camillus, zoon van nr. 1, ° Kerkom 18-07-1870, + 30 mei 1871
17 Wera J. F. Arthur, zoon van nr. 1, ° Kerkom 14-08-1872 (mijn grootvader)
18 Lindekens Mathilde, dienstmeid, ° Antwerpen 16-12-1853, ingeschreven in februari 1872 komende van Antwerpen**
19 Lawaen Franciscus, dienstknecht, ° Antwerpen 02-01-1857, ingeschreven in juni 1875 komende van Antwerpen**
20 Wera Pelagia, dochter van nr. 1, ° Kerkom 26-11-1874
21 Laermans Leo, dienstknecht voor de landbouw, ° Glabbeek
22 Desiron Christina, dienstmeid voor de landbouw
23 Vancauwenbergh Evariste, onderwijzer, ° Molenbeek-Wersbeek 1856, verhuisde naar Leuven in juli 1879
24 Legrand Jean, koster (° Tervuren 1853, woonde ook in 1880 nog op de boerderij)
25 Wera M. E. Clementia, dochter van nr. 1, ° Kerkom 23-02-1877
Dit bevolkingsregister werd wellicht opgesteld in het voorjaar van 1867 (op basis van het koninklijk besluit van 31 oktober 1866). De nummers 14 en verder betreffen dus personen die nadien (vanaf juni 1867) op de boerderij werden geboren of er kwamen wonen.
In 1867 werd Louis in zijn bedrijf bijgestaan door onder meer zeven inwonenden: drie familieleden en vier anderen.
Naast meiden en knechten vonden blijkbaar ook andere personen (onderwijzer, koster) voor enkele jaren een onderkomen op het hof. Gelukkig boden stallen en schuur toen ook warme slaapgelegenheid.
Het dienstpersoneel was over het algemeen jong en verliet meestal na hun huwelijk de boerderij. De bevolkingsregisters bevatten evenwel hiaten; zo vermelden ze niet altijd de datum van inschrijving of vertrek.
De schuur van de kasteelhoeve (dateert van begin twintigste eeuw, gebouwd na de afbraak van de oude grotere schuur)
—————————————————-
* Het kasteel van Kerkom dateert in zijn huidige vorm van het begin van de twintigste eeuw. Toen de Leuvense professor Pierre Edouard Martens het kasteel in 1877 aankocht, zo schrijft hij zelf, was het eerder een bescheiden landhuis. Het diende tot dan toe als buitenverblijf voor families met domicilie in Leuven en Tienen. De adellijke ‘heren van Kerkhem’ leefden er in een veel vroegere tijd, zij verkochten het hof in de eerste helft van de vijftiende eeuw aan Leuvenaar Jan de Witte.
** Ook op de molen aan de Velp, waar mijn voorvader Jan-Baptist Kemels woonde, werkten toen enkele knechten die uit Antwerpen kwamen. Was dat een gevolg van de economische crisis van de jaren 1870-1880?
Cortbeke: een familiegeschiedenis 