Kerkom, 1845. Een honderdzestig jaar geleden. Volgens de wet van 10 april 1841 werd er toen ook voor Kerkom een wegenatlas gemaakt. In deze Atlas des communications vicinales de la commune de Kerckom, bewaard op het gemeentehuis van Boutersem, vind je algemene en meer gedetailleerde kaarten van de straten met aanpalende huizen en gronden.
Burgemeester Joseph Wera, onze betovergrootvader, ondertekende in 1846 het officiële werkstuk.
We nemen een kijkje in het 19de-eeuwse Kerkom.
1 Kerk en kasteel
We zien hier een plan van de omgeving van de kerk (“Plan de détail n° 5”). Aan de overkant van de kerk ligt het kasteel van Kerkom. De boerderij ervan werd toen geëxploiteerd door de genoemde Josephus Wera, de belangrijkste dorpsfiguur in Kerkom. Hij kon dat ook zijn, meen ik, omdat het kasteel lange tijd een buitenverblijf was van families die een stedelijk domicilie hadden.
Het straatje dat langs het kasteel liep (“sentier n° 16”) heette toen ‘Lubbeekse Voetbaen’, het liep inderdaad vanaf de kerk in de richting van Lubbeek.
2 Malendries
Deze afbeelding bevat een deel van het algemeen plan van Kerkom. We bevinden ons in Malendries gelegen langs de “chemin n° 2”, die vanuit het centrum van Kerkom naar Lubbeek liep. De straat droeg toen de naam ‘Lubbeeksche Straet’. En inderdaad, wie goed kijkt, moet het zien: nog niet omgeven door huizen, maar wel door land, vijver en poel, het toenmalige Hof ten Male.
3 Hof ten Male
Bij het “Plan de détail n° 4” zoemde ik in op het Hof ten Male, gelegen langs de Lubbeeksche Straet en de Butselstraat (“chemin n° 15”). Petrus Franciscus Fets, de jongere broer van betovergrootvader Lucas Fets, bewoonde toen als eerste Fetseigenaar de boerderij. Hij had die in 1819 dankzij zijn huwelijk met Maria Helena Roelants verworven. (Zie verhaal 5 van 11-05-2006)
Het hof vormde toen blijkbaar nog geen gesloten hoeve. Pas later werd het tijdens de exploitatie door de kinderen van Lucas Fets in die zin verbouwd.
Achter de hoeve zie je een vijver in U-vorm, van waaruit de Langebeek zich in oostelijke richting verder loopt. En let op de poel aan de overkant van de straat, waarvan in onze jonge tijd nog een restant aanwezig was. Het was daar een drassig gebied …
4 Bijvoorde aan de Velp
Om te besluiten een stuk van het “Plan de détail n° 7” met het deel van Bijvoorde dat aan de Velp ligt. Daar bevond zich ook de molen, waar onze betovergrootvader Joannes Baptista Kemels (van de Wera-stam) in 1833 via huwelijk zijn intrede deed.
Cortbeke: een familiegeschiedenis 